Σπύρος Στρατούλης: Προσωπική μαρτυρία για τις φυλακές-κάτεργα
Θέλω να ξεκινήσω με αυτά που για κάποιους θεωρούνται αυτονόητα, αλλά ταυτόχρονα μερικές φορές τα ξεχνάμε. Η εξουσία καταπιέζει την κοινωνία και η κοινωνία αντιδρά για να πάρει πίσω όσα της ανήκουν. Έτσι και μέσα στη φυλακή, τίποτε δεν ήρθε ή χαρίστηκε ως φυσική συνέπεια των δικαιωμάτων μας. Η εξουσία φυλακίζει ανθρώπους και δε στερεί την ελευθερία, μόνο, όπως λέει στους νόμους της, στερεί τη ζωή μας όλη. Από εκεί ξεκινάει ο σωφρονισμός και για όσα αγωνιζόμαστε, το κράτος τα εμφανίζει ως υποχωρήσεις ανθρωπιάς. Ακόμη και εάν θέλω να πιστεύω πως παγώνω τον χρόνο μετά από 22 χρόνια κράτησης, τίποτε δε θα είναι ίδιο μετά από αυτή την κατάσταση που ζω. Ενώ για μένα όλα φαίνονται μόνιμα, η φυλακή μου είναι η μόνιμη κατάσταση, ο χρόνος γυρίζει, οι σχέσεις αλλάζουν, η κοινωνία εξελίσσεται, άνθρωποι χάθηκαν και ήρθαν άλλοι στη ζωή μου. Έχασα ανθρώπους που παλέψαμε μαζί για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Το σωφρονιστικό σύστημα φρόντισε να φύγουν πολύ νωρίτερα από όσο θα περιμέναμε. Συνήθως επικαλείται ως λόγους θανάτου την άμυνα του κράτους ενάντια στην «αντικοινωνική» συμπεριφορά τους και τις καταχρήσεις από τα ναρκωτικά. Δεν πρέπει να σκύψουμε το κεφάλι μας όμως, ούτε να ξεχνάμε τις κατακτήσεις μας. Όλα αλλάζουν, η κοινωνία αλλάζει και η φυλακή αλλάζει αρκεί να μην πιστέψουμε στη γελοία προπαγάνδα πως όσο και εάν παλεύουμε ο κόσμος δεν προχωράει. Όλα τα διεκδικήσαμε με αγώνες εμείς και οι προγενέστεροι, πάντοτε με επιμονή βέβαια και με μεγάλο προσωπικό κόστος.
Ας μεταφέρω ένα παράδειγμα από τα πρώτα χρόνια της κράτησης μου. Το 1992 ήμουν στη φυλακή ανηλίκων, ΣΚΑ Κορυδαλλού, τηλεόραση δεν επιτρεπόταν, μονάχα ένα ραδιοφωνάκι. Μας κόβανε το ρεύμα στις 22.00 τη νύχτα, το τηλέφωνο και η αλληλογραφία ήταν πλήρως ελεγχόμενη. Αυτά τουλάχιστον σήμερα δεν επιτρέπονται. Η τηλεφωνική επικοινωνία γινόταν δεκτή κατόπιν αίτησης και ακρόασης από τον κοινωνικό λειτουργό. Τα γράμματα διαβάζονταν. Μπορούσαμε να μιλάμε μόνο με τους γονείς μας, τα αδέρφια και σύζυγο εάν είχαμε. Το τηλεφώνημα γινόταν με χρέωση των συγγενών και ο κοινωνικός λειτουργός καθόταν μπάστακας δίπλα μας όσο διαρκούσε η επικοινωνία με μάξιμουμ τα πέντε λεπτά. Μία κακή λέξη αρκούσε για να μας κλείσει το τηλέφωνο. Φαγητό από έξω και ελεύθερα επισκεπτήρια δεν επιτρέπονταν ( με ελάχιστες εξαιρέσεις ). Άδειες ήταν ένα όνειρο που δεν το άγγιζε σχεδόν κανείς ( πολλοί λίγοι κρατούμενοι λάμβαναν διήμερες άδειες μετά την εφαρμογή του μέτρου αυτού περίπου, το 1993 ). Το επισκεπτήριο ήταν με συρμάτινο πλέγμα ανάμεσα, δεν υπήρχαν τηλέφωνα και ο ένας φώναζε περισσότερο από τον άλλο για να μπορέσει να επικοινωνήσει με τους δικούς του. Σκέτη ζούγκλα δηλαδή. Το γεγονός λοιπόν, πως ο ανθρωποφύλακας περνούσε και μας έκλεινε το φως στις 22.00 μας οδηγούσε στην τρέλα και όχι στον ύπνο. Για παιδιά 18 ετών ήταν πολύ δύσκολο να το διαχειριστούμε. Ο ύπνος δε μας πήγαινε πολύ η τρέλα περίσσευε και όσο πλησιάζαν οι γιορτές το Δεκέμβριο και βλέπαμε από τα κελιά μας φωτισμένη την πόλη τόσο εξαγριωνόμασταν. Έτσι καταλήξαμε δυο φορές το Δεκέμβρη του 1992 να εξεγερθούμε, τη μία φορά η στάση κράτησε 8 ώρες και την άλλη 16 ώρες. Τη δεύτερη φορά επειδή είχαμε προξενήσει πολλές ζημιές και είχαμε πιάσει ταράτσα είχε έρθει η υπουργός δικαιοσύνης και καλά, Ψαρούδα – Μπενάκη και μας είχε υποσχεθεί πως εάν επιστρέφαμε στα κελιά μας θα βελτιώνονταν οι συνθήκες κράτησης, δε θα μας έκλειναν το φως στις 22.00 και θα γινόταν πιο ανθρώπινο το επισκεπτήριο. Είχε υποσχεθεί πως κανείς δε θα υφίστατο τις συνέπειες από τη στάση της φυλακής.
Πρωτοχρονιά και Χριστούγεννα κάναμε στο πειθαρχείο. Περάσαμε οχτώ μέρες στα πειθαρχεία με ξύλο και παγωμένοι από το κρύο, δε μας έδωσαν κουβέρτες και μας χαρίσανε κάμποσα ράμματα στα κεφάλια μας. Στις 3-1-1993 αφού βρισκόμουν στα πειθαρχεία μαζί με αρκετούς φίλους και συγκρατουμένους μου εισέβαλαν ΜΑΤατζήδες και μας στείλανε στην κλούβα μέσω μίας φάλαγγας μπάτσων που μας κλωτσούσε και μας χτυπούσε όπου έβρισκε. Η Ψαρούδα – Μπενάκη είχε τηρήσει το λόγο της. Όμως κάτι πήραμε εκτός από τον πόνο που κουβαλάμε σε μόνιμη βάση. Μας επέτρεψαν τηλεοράσεις ασπρόμαυρες 14 ιντσών ( με κεραίες αυτοσχέδιες ! ) και τα επισκεπτήρια γίνανε χωριστά ανά πτέρυγα, προκειμένου να μην υπάρχει συνωστισμός. Στη Κασσαβέτια μεταφερθήκαμε και εγκαινιάσαμε ένα καινούριο κτίριο φυλακής που κατασκευάστηκε μόνο για τα ανήλικα. Το παραδώσαμε σύντομα στις φλόγες, μας φερόντουσαν σα ζώα και μας μετέτρεψαν από παιδιά σε ζώα. Μέχρι τώρα το κτίριο αυτό δεν «φιλοξένησε» κανένα άλλο φυλακισμένο. Με πήγανε στη Λάρισα και όλα τα ανήλικα σκορπιστήκαμε σε διαφορετικές φυλακές ενηλίκων κουβαλώντας πειθαρχικά που ακόμα και σήμερα μετά από 22 χρόνια τα επικαλούνται οι εισαγγελείς και δικαστές για να απορρίψουν την αποφυλάκιση μου! Το 1996 επίσης ήταν ορόσημο για εμάς τους φυλακισμένους. Σε μια συντονισμένη δράση έγινε μπαράζ εξεγέρσεων σε πολλές φυλακές, Κορυδαλλός, Λάρισα, Πάτρα και Κέρκυρα κυρίως. Έτσι μετά, διεκδικήσαμε τα καρτοτηλέφωνα, άρχισαν να δίνονται οι άδειες, αυξήθηκαν οι μέρες αδειών από 2 σε 5, μπήκανε μαζικά τηλεοράσεις, ηλεκτρικά μάτια, επιτράπηκαν και άλλα αντικείμενα όπως όργανα γυμναστικής ή και άλλες ίσως λεπτομέρειες όπως π.χ. μπλούζες με κουκούλες, μπορούσαμε να αγοράζουμε προϊόντα διατροφής από εξωτερικό μπακάλη όπως λέμε. Ενώ αυτά φαντάζουν αυτονόητα σήμερα μέσα στη φυλακή, αυτά κατακτήθηκαν με αγώνες.
Βέβαια, από το 1999 και μετά άρχισε να γίνεται μία πιο αυστηρή οργάνωση στη φυλακή και προσπάθεια πλήρους ελέγχου των κρατουμένων. Έγινε ο πρώτος διαχωρισμός των κρατουμένων σε κελιά και πτέρυγες με βάση την εθνική τους καταγωγή. Ώσπου φτάσαμε στο Μαλανδρίνο στις 10-8-2001. Ακολούθησε η πολιτική της πλήρους ασφάλειας των πολιτών. Το κράτος θέλησε να δείξει το ευρωπαϊκό του πρόσωπο. Λειτούργησε η πρώτη φυλακή γ΄τύπου, με τον εγκαινιασμό του υπουργού Γιαννόπουλου. Ακολούθησε επίσης, μπαράζ κατασκευής νέων φυλακών, Τρικάλων, Δομοκού, Γρεβενών, Νιγρίτας, Χανίων ως δήθεν απάντηση στο εκσυγχρονισμό και στον πολιτισμό, ενώ η πολιτική και η εργολαβία έπαιρναν και έδιναν. Για αδιευκρίνιστους λόγους από διάφορες φυλακές μετέφεραν κάποιους από εμάς στο Μαλανδρίνο και χωρίς να μας εξηγήσουν έστω τυπικά τα κριτήρια επιλογής αυτών που μετήχθησαν. Μετά από μία εβδομάδα από τους πανηγυρισμούς τους για την προστασία από την παγκόσμια τρομοκρατία, μας μετέφεραν με πομπή πανηγυρικού τύπου που καλύφτηκε από τα μίντια, με συνοδεία ελικόπτερων, ΕΚΑΜ και όλης της κουστωδίας. Τρείς κλούβες, περίπου 70 κρατούμενοι στο σύνολο. Τα μίντια οργίασαν μεταφέροντας εικόνες που προέβαλαν το νέο πρόσωπο της καταστολής. Η κατάσταση στη νέα φυλακή ήταν πολύ διαφορετική από τις υπόλοιπες. Σε πνίγει το περιβάλλον αυτό, όλα γκρι. Το κελί ήταν κάτι νέο, χωρίς έπιπλα, με τσιμεντένιες κατασκευές όλα, ενσωματωμένα όλα. Μόνο η τηλεόραση και το τηλέφωνο ξεχώριζαν. Η μάντρα του προαυλίου σε ανάγκαζε να στρέφεις το βλέμμα μόνο προς τον ουρανό, δεν μπορούσες να κοιτάξεις τίποτε γύρω. Επίσης δεν είχε ζεστό νερό, το φαγητό ήταν ελάχιστο, ένας τσιμεντένιος κόσμος, δυο νεκρές ζώνες, τρεις μάντρες, απροσπέλαστο φρούριο. Το μόνο που λειτουργούσε ήταν η κατανάλωση ψυχοφαρμάκων.
Στα 13 χρόνια που λειτουργεί αυτή η φυλακή, έχει πιστεύω περισσότερους θανάτους και από τον Κορυδαλλό. Πλήρης αλλοτρίωση φάρμακα με ναρκωτικά. Το 2007 όπως ήταν αναμενόμενο κάηκε αυτή η φυλακή και κάμποσοι από εμάς πήγαμε κατηγορούμενοι. Μετά από αυτό η φυλακή επανήλθε λειτουργικά στις β΄τύπου και επέστρεψε στο παλιό καθεστώς. Αυτές μου οι εμπειρίες επανέρχονται πολύ έντονα τώρα που ετοιμάσανε πάλι φυλακές γ΄τύπου. Αυτό πάνε να κάνουν και τώρα, πλήρη απομόνωση από το οικογενειακό, κοινωνικό και πολιτικό μας χώρο, λογοκρισία, στέρηση επισκεπτηρίων, έλεγχος της φυλακής από μπάτσους, πλήρης στέρηση αδειών, μεροκαμάτων. Όλα αυτά μου θυμίζουν το καθεστώς όταν μπήκα στη φυλακή πριν από 22 χρόνια. Όσα κατακτήθηκαν με αίμα, πειθαρχικά και βασανιστήρια πάνε να εξαφανίσουνε. Δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσει αυτό το έκτρωμα και δεν πρέπει να πιστέψουμε πως δεν μπορούμε να το ανατρέψουμε. Όσα προηγήθηκαν έμειναν στιγματισμένα στο σώμα μας και στο μυαλό μας, αλλά δεν επιτρέψαμε να είναι πραγματικότητα. Αυτή η κατασταλτική επέλαση του κράτους έχει στόχο την πλήρη εξόντωση μας, να εξαφανίσει τη δυναμική μας και να σπείρει κλίμα τρομοκρατίας μέσα στις φυλακές. Πολλοί κρατούμενοι φαίνονται αδιάφοροι, ίσως επειδή έχουν πέσει στη λούμπα της προπαγάνδας της κυβέρνησης πως η μεταγωγή αυτή δεν τους αφορά, γιατί δηλαδή το κράτος εμφανίζει ως αιχμή του δόρατος τους πολιτικούς κρατούμενους. Η αλήθεια είναι πως στη φυλακή αυτή θα πηγαίνουνε και κρατούμενοι με τα πιο απλά πειθαρχικά παραπτώματα. Διπλή τιμωρία δηλαδή και πλήρης έλεγχος όλων των φυλακών. Πρέπει να οργανωθούμε εντός και εκτός των φυλακών και να αντισταθούμε. Η φυλακή είναι το δυνατότερο όπλο του κράτους προκειμένου να εξαντλήσει όσους αντιδρούν αλλά και να εξαλείψει κάθε πιθανότητα αντίδρασης της κοινωνίας στο άδικο, να φοβίσει ακόμη περισσότερο το άτομο. Ας μην επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ξεχάσουμε τη ζωή μας.
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΛΙΑ
Σπύρος Στρατούλης, κρατούμενος στη φυλακή Λάρισας.